Tại sao xây dựng thói quen đọc sách trong gia đình lại quan trọng đến vậy?
Giữa guồng quay hối hả của cuộc sống hiện đại, có bao giờ bạn dừng lại và nhận ra rằng, những khoảnh khắc cả gia đình quây quần bên nhau đang dần bị thay thế bởi ánh sáng xanh từ màn hình điện thoại, tivi? Tiếng cười nói rộn rã được thay bằng sự im lặng, mỗi người chìm đắm trong thế giới riêng. Đó là lúc chúng ta cần một sợi dây kết nối mạnh mẽ hơn, một hoạt động vừa ý nghĩa, vừa mang lại niềm vui chung. Và câu trả lời đơn giản đến không ngờ: đó chính là thói quen đọc sách trong gia đình.
Đọc sách cùng nhau không chỉ là một hoạt động giáo dục, mà còn là một món quà vô giá mà cha mẹ có thể dành tặng cho con cái và cho chính tổ ấm của mình. Nó không chỉ đơn thuần là lật giở từng trang giấy, mà là hành trình cùng nhau khám phá những thế giới mới, chia sẻ cảm xúc và xây dựng những ký ức đẹp đẽ. Hãy cùng Kênh Đời Sống khám phá tại sao thói quen nhỏ này lại có sức mạnh to lớn và làm thế nào để biến nó trở thành một phần không thể thiếu trong ngôi nhà của bạn.
Những lợi ích không ngờ từ việc cả nhà cùng đọc sách
Nhiều người nghĩ rằng đọc sách chỉ giúp trẻ thông minh hơn. Điều đó đúng, nhưng chưa đủ. Những giá trị mà văn hóa đọc gia đình mang lại còn vượt xa cả những con số trên bảng điểm.
Gắn kết tình cảm gia đình một cách bền chặt
Thay vì mỗi người một góc với thiết bị điện tử, hãy tưởng tượng cả nhà cùng ngồi trên sofa, cha đọc, mẹ và con cùng lắng nghe một câu chuyện cổ tích, hay mỗi người cầm một cuốn sách của riêng mình trong không gian yên tĩnh. Khoảng thời gian chất lượng này tạo ra một không gian an toàn để chia sẻ, trò chuyện. Những câu hỏi như “Con nghĩ nhân vật tiếp theo sẽ làm gì?”, “Nếu là con, con sẽ chọn cách nào?” sẽ mở ra những cuộc đối thoại sâu sắc, giúp cha mẹ hiểu hơn về thế giới nội tâm của con.
Phát triển trí tuệ và ngôn ngữ cho trẻ toàn diện
Đây là lợi ích dễ thấy nhất. Trẻ được tiếp xúc với sách từ sớm sẽ có vốn từ vựng phong phú, khả năng diễn đạt lưu loát và cấu trúc ngữ pháp tốt hơn. Sách mở ra vô vàn kiến thức về thế giới xung quanh, từ khoa học, lịch sử đến nghệ thuật, kích thích trí tò mò và khả năng tưởng tượng vô hạn của trẻ. Việc đọc sách thường xuyên cũng rèn luyện khả năng tập trung – một kỹ năng “xa xỉ” trong thời đại số.
Xây dựng nền tảng đạo đức và sự đồng cảm
Mỗi câu chuyện là một bài học cuộc sống. Qua những nhân vật, những tình huống trong sách, trẻ học được về lòng tốt, sự dũng cảm, lòng trắc ẩn, sự tha thứ và biết phân biệt đúng sai. Khi đọc về một nhân vật đang gặp khó khăn, trẻ sẽ học cách đặt mình vào vị trí của người khác, từ đó nuôi dưỡng sự đồng cảm – nền tảng quan trọng để trở thành một người tử tế.
Giảm căng thẳng, tạo không gian thư giãn cho cả nhà
Đọc sách là một hình thức “thiền động”. Việc tập trung vào câu chữ và cốt truyện giúp tâm trí thoát khỏi những lo âu, căng thẳng của công việc và học tập. Chỉ cần 15-20 phút đọc sách trước khi ngủ cũng có thể giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ cho cả người lớn và trẻ em, là một liệu pháp “giải độc kỹ thuật số” cực kỳ hiệu quả.
Bắt đầu từ đâu? 10+ mẹo vặt đơn giản để hình thành văn hóa đọc tại nhà
Nói thì dễ, nhưng làm thế nào để bắt đầu khi con đã quen với Youtube và cha mẹ thì quá bận rộn? Đừng lo lắng, hãy thử áp dụng những mẹo nhỏ mà hữu ích từ Kênh Đời Sống nhé!
1. Chính cha mẹ phải là người yêu sách trước
Trẻ con học bằng cách bắt chước. Nếu chúng chưa bao giờ thấy cha mẹ cầm một cuốn sách, thật khó để thuyết phục chúng rằng đọc sách là một việc thú vị. Hãy để con thấy hình ảnh bạn say sưa với một cuốn tiểu thuyết, một tạp chí hay đơn giản là một tờ báo. Chính bạn là tấm gương sống động và thuyết phục nhất.
2. Bắt đầu sớm và đơn giản
Đừng đợi con biết chữ mới cho con đọc sách. Ngay từ khi bé còn sơ sinh, bạn có thể đọc cho bé nghe những cuốn sách vải, sách tranh có hình ảnh to, màu sắc rực rỡ. Giọng đọc trầm ấm của cha mẹ chính là sợi dây kết nối đầu tiên của trẻ với thế giới sách vở.
3. Thiết lập “giờ đọc sách” cố định
Giống như giờ ăn, giờ ngủ, hãy tạo ra một khung giờ cố định mỗi ngày cho việc đọc sách. Thời điểm lý tưởng nhất thường là trước khi đi ngủ. Chỉ cần 15-20 phút mỗi tối, nhưng đều đặn, sẽ tạo thành một thói quen khó bỏ. Hãy gọi nó bằng một cái tên thật kêu như “Giờ phiêu lưu cùng sách” để tạo sự hứng thú cho trẻ.
4. Tạo một góc đọc sách ấm cúng
Bạn không cần một thư viện hoành tráng. Một góc nhỏ trong phòng khách hoặc phòng ngủ với một chiếc ghế lười êm ái, một chiếc đèn vàng ấm áp và một kệ sách nhỏ trong tầm với của trẻ là đủ. Một không gian mời gọi sẽ khiến việc đọc sách trở nên hấp dẫn hơn nhiều.
5. Để sách ở mọi nơi
Nguyên tắc vàng là “dễ thấy, dễ lấy”. Hãy đặt vài cuốn sách ở phòng khách, trong phòng ngủ của con, thậm chí là trong xe hơi. Khi sách luôn hiện diện, trẻ sẽ tự nhiên cầm lên và khám phá chúng trong những lúc rảnh rỗi.
6. Biến chuyến đi nhà sách thành một cuộc phiêu lưu
Thay vì đi trung tâm thương mại, hãy dành một cuối tuần để cả gia đình cùng nhau đến nhà sách hoặc thư viện. Cho con tự do lựa chọn những cuốn sách mà chúng yêu thích. Biến nó thành một sự kiện đặc biệt, một phần thưởng thú vị.
7. Tôn trọng sở thích của con
Đừng ép con phải đọc những cuốn sách kinh điển mà bạn cho là hay. Nếu con thích truyện tranh, tạp chí về khủng long hay sách về các hành tinh, hãy ủng hộ con. Miễn là con đọc, đó đã là một thành công. Sở thích sẽ là động lực lớn nhất để duy trì thói quen.
8. Đọc cùng nhau và thảo luận
Đừng chỉ đọc cho xong. Hãy dừng lại, cùng con xem tranh, đặt những câu hỏi mở: “Con thấy bạn gấu này thế nào?”, “Theo con chuyện gì sẽ xảy ra tiếp theo?”. Việc thảo luận giúp trẻ tư duy sâu hơn và biến việc đọc thành một hoạt động tương tác hai chiều.
9. Kết nối sách với đời thực
Nếu bạn vừa đọc một cuốn sách về động vật trong nông trại, hãy lên kế hoạch cho một chuyến đi thăm nông trại vào cuối tuần. Nếu sách nói về làm bánh, hãy cùng con vào bếp. Việc kết nối những gì đọc được với trải nghiệm thực tế sẽ khiến kiến thức trở nên sống động và đáng nhớ.
10. Không dùng việc đọc sách làm hình phạt
Tuyệt đối không bao giờ nói những câu như: “Nếu con không ngoan, con phải vào phòng đọc hết cuốn sách này!”. Điều này sẽ tạo ra một ấn tượng tiêu cực, khiến trẻ ghét việc đọc sách. Hãy luôn giữ cho việc đọc là một đặc quyền, một niềm vui.
11. Tận dụng công nghệ một cách thông minh
Trong một số trường hợp, công nghệ có thể là bạn đồng hành. Những chuyến đi xa, sách nói (audiobooks) là một lựa chọn tuyệt vời. Các ứng dụng thư viện số cũng cung cấp kho sách khổng lồ, tiện lợi và tiết kiệm.
Gợi ý lựa chọn sách cho từng lứa tuổi trong gia đình
Chọn đúng sách cũng quan trọng như việc tạo thói quen. Dưới đây là một vài gợi ý nhỏ:
- Trẻ mầm non (0-5 tuổi): Ưu tiên sách bìa cứng, sách vải, sách lật mở (pop-up), sách có âm thanh. Nội dung đơn giản, hình ảnh to, màu sắc tươi sáng, tập trung vào các chủ đề quen thuộc như động vật, hình khối, màu sắc.
- Trẻ tiểu học (6-10 tuổi): Giai đoạn này trẻ bắt đầu đọc truyện chữ. Hãy bắt đầu với những bộ truyện ngắn, nhiều tranh minh họa. Các chủ đề về tình bạn, trường học, phiêu lưu, khám phá khoa học thường rất hấp dẫn.
- Lứa tuổi teen (11-18 tuổi): Đây là lứa tuổi hình thành cá tính. Hãy để các em tự chọn sách. Các thể loại như tiểu thuyết phiêu lưu, khoa học viễn tưởng, truyện tranh manga, sách về các vấn đề xã hội, phát triển bản thân thường được yêu thích.
- Sách cho cha mẹ: Đừng quên bản thân mình! Cha mẹ có thể đọc sách về nuôi dạy con, các tiểu thuyết để giải trí, hoặc sách kỹ năng để phát triển sự nghiệp.
Đọc sách không chỉ là một thói quen, đó là một hành trình
Xây dựng thói quen đọc sách trong gia đình không phải là câu chuyện một sớm một chiều. Nó đòi hỏi sự kiên nhẫn, tình yêu thương và sự cam kết từ chính các bậc cha mẹ. Nhưng phần thưởng nhận lại thì vô cùng xứng đáng. Đó là những đứa trẻ giàu trí tưởng tượng, có lòng trắc ẩn; là những buổi tối ấm áp quây quần; là những ký ức tuổi thơ tươi đẹp gắn liền với từng trang sách.
Hãy bắt đầu hành trình tuyệt vời này ngay hôm nay, dù chỉ với 10 phút mỗi ngày. Bởi lẽ, gieo một thói quen đọc sách chính là bạn đang gieo một tương lai tươi sáng cho con và xây một tổ ấm vững chắc, giàu có về tri thức và chan chứa tình yêu thương. Kênh Đời Sống chúc gia đình bạn sẽ có những giờ phút phiêu lưu đầy ý nghĩa bên những trang sách, để cuộc sống mỗi ngày thực sự trở nên dễ dàng và hạnh phúc hơn!
