“Việc nhà không của riêng ai” là câu nói quen thuộc mà chúng ta thường nghe. Nhưng thực tế, ở nhiều gia đình, gánh nặng công việc không tên vẫn thường nghiêng về một phía, thường là người phụ nữ. Điều này lâu dần có thể gây ra mệt mỏi, căng thẳng và ảnh hưởng đến không khí chung. Vậy làm thế nào để san sẻ trách nhiệm một cách công bằng và vui vẻ? Kênh Đời Sống sẽ mách bạn những bí quyết cực kỳ hữu ích để biến việc nhà thành sợi dây gắn kết, giúp cuộc sống gia đình trở nên dễ dàng và hạnh phúc hơn.
Tại sao việc chia sẻ công việc gia đình lại quan trọng đến vậy?
Trước khi đi vào những phương pháp cụ thể, chúng ta cần hiểu rõ những lợi ích to lớn mà việc san sẻ công việc nhà mang lại. Đây không chỉ đơn thuần là việc “chia bớt gánh nặng”, mà còn là nền tảng để xây dựng một gia đình vững mạnh và hạnh phúc.
- Giảm áp lực, tăng gắn kết tình cảm: Khi mọi người cùng chung tay, khối lượng công việc của mỗi cá nhân sẽ giảm đi đáng kể. Điều này giúp giảm căng thẳng, mệt mỏi. Quan trọng hơn, quá trình cùng nhau dọn dẹp, nấu nướng chính là cơ hội để các thành viên trò chuyện, tương tác và thấu hiểu nhau hơn.
- Dạy con về trách nhiệm và kỹ năng sống: Giao việc nhà phù hợp với lứa tuổi là cách tốt nhất để dạy trẻ về tinh thần trách nhiệm, sự tự lập và những kỹ năng sống cơ bản. Một đứa trẻ biết tự dọn phòng, phụ giúp bố mẹ sẽ có xu hướng trở thành người lớn có trách nhiệm và biết quan tâm đến người khác.
- Xây dựng sự tôn trọng và bình đẳng: Việc nhà không phải là trách nhiệm của riêng vợ hay chồng. Khi cả hai cùng chia sẻ, điều đó thể hiện sự tôn trọng, công nhận và coi trọng công sức của đối phương. Đây là nền tảng của một mối quan hệ bình đẳng và bền vững.
- Tạo ra nhiều thời gian chất lượng hơn: Khi công việc được giải quyết nhanh chóng, cả gia đình sẽ có thêm thời gian để cùng nhau thư giãn, xem phim, đi dạo hay thực hiện những hoạt động yêu thích khác. Thời gian chất lượng bên nhau mới chính là thứ vun đắp nên những kỷ niệm đẹp.
Những nguyên tắc vàng để phân chia việc nhà hiệu quả
Để việc phân công không biến thành một “cuộc chiến”, cả gia đình cần thống nhất một vài nguyên tắc cơ bản. Đây sẽ là kim chỉ nam giúp mọi việc diễn ra suôn sẻ và trong không khí vui vẻ.
1. Thảo luận cởi mở, không áp đặt:
Hãy dành một buổi tối cuối tuần, khi mọi người đều thoải mái, để cùng ngồi lại và nói chuyện. Thay vì chỉ trích “Anh chẳng bao giờ làm gì cả” hay “Em lúc nào cũng bừa bộn”, hãy bắt đầu bằng việc liệt kê tất cả các công việc cần làm trong nhà, từ những việc lớn như lau nhà, nấu cơm đến những việc nhỏ như đổ rác, cho thú cưng ăn.
2. Phân chia dựa trên sở trường và thời gian biểu:
Mỗi người có một thế mạnh riêng. Có thể chồng bạn không giỏi nấu ăn nhưng lại rất khéo trong việc sửa chữa đồ đạc hoặc lau dọn. Vợ có thể không thích rửa bát nhưng lại thích sắp xếp nhà cửa gọn gàng. Hãy để mọi người tự nguyện nhận những việc mình làm tốt hoặc cảm thấy ít “khó chịu” nhất. Đồng thời, cần xem xét lịch làm việc, lịch học của mỗi người để phân công cho hợp lý.
3. Công bằng chứ không cần cào bằng:
Công bằng không có nghĩa là vợ rửa 5 cái bát thì chồng cũng phải rửa đúng 5 cái bát. Công bằng là sự tương đương về thời gian và công sức bỏ ra. Ví dụ, trong khi vợ nấu bữa tối (mất khoảng 1 tiếng), chồng có thể dạy con học và dọn dẹp phòng khách (cũng mất khoảng thời gian tương đương).
4. Linh hoạt và sẵn sàng hỗ trợ:
Cuộc sống luôn có những điều bất ngờ. Sẽ có những ngày một người quá bận hoặc cảm thấy không khỏe. Những lúc như vậy, các thành viên khác nên sẵn lòng hỗ trợ, gánh vác phần việc của họ mà không phàn nàn. Sự thấu hiểu và linh hoạt chính là chìa khóa.
5. Công nhận và khen ngợi:
Đừng coi sự đóng góp của người khác là điều hiển nhiên. Một lời cảm ơn khi chồng đổ rác, một lời khen khi con tự giác gấp quần áo sẽ là nguồn động viên to lớn, khiến mọi người cảm thấy công sức của mình được trân trọng và có thêm động lực để tiếp tục.
Gợi ý cách chia sẻ công việc nhà cho từng thành viên
Dựa trên những nguyên tắc trên, Kênh Đời Sống gợi ý một số cách phân chia cụ thể mà bạn có thể áp dụng ngay cho gia đình mình.
Đối với vợ chồng – Những người đồng đội
Vợ chồng là hai trụ cột chính trong gia đình. Việc san sẻ công việc không chỉ giúp nhà cửa sạch sẽ mà còn là cách “giữ lửa” hôn nhân vô cùng hiệu quả.
- Phân chia theo đầu việc cố định: Lập danh sách các công việc và phân chia ai phụ trách việc gì. Ví dụ: Chồng phụ trách đổ rác hàng ngày, hút bụi cuối tuần, đưa đón con. Vợ phụ trách nấu ăn, giặt giũ, theo dõi việc học của con.
- Phân chia theo ngày: Một phương pháp thú vị là chia ngày chẵn – lẻ. Ví dụ, vợ sẽ nấu ăn và rửa bát vào ngày chẵn, chồng sẽ đảm nhận vào ngày lẻ. Cách này tạo sự công bằng và giúp cả hai đều thành thạo mọi việc.
- Cùng nhau thực hiện: Đối với những việc lớn như tổng vệ sinh nhà cửa, hãy biến nó thành một “dự án chung”. Bật một chút nhạc sôi động, cùng nhau lau dọn. Công việc sẽ hoàn thành nhanh hơn và không khí cũng vui vẻ hơn rất nhiều.
Đối với trẻ em – Những “trợ thủ” đắc lực
Việc lôi kéo trẻ tham gia vào công việc nhà cần sự kiên nhẫn và phương pháp đúng đắn, phù hợp với từng độ tuổi.
- Trẻ 2-3 tuổi: Ở tuổi này, bé có thể bắt chước người lớn. Hãy giao những việc cực kỳ đơn giản và xem nó như một trò chơi. Ví dụ: Bỏ đồ chơi vào giỏ, đặt quần áo bẩn vào máy giặt, lau những vết bẩn nhỏ bằng khăn.
- Trẻ 4-5 tuổi: Bé đã có thể làm những việc phức tạp hơn một chút. Ví dụ: Tự dọn giường sau khi ngủ dậy (không cần quá hoàn hảo), cho thú cưng ăn, giúp bố mẹ dọn bàn ăn (đưa những món đồ nhẹ).
- Trẻ 6-9 tuổi: Đây là giai đoạn tuyệt vời để rèn luyện tính tự lập. Bé có thể tự gấp quần áo của mình, lau bàn, quét nhà, phụ trách tưới cây, lấy thư.
- Trẻ 10 tuổi trở lên: Trẻ đã đủ lớn để đảm nhận những công việc có trách nhiệm hơn như rửa bát, hút bụi, trông em, tự chuẩn bị bữa sáng đơn giản.
Xây dựng một “hệ thống” phân công việc nhà khoa học
Để việc phân công được duy trì lâu dài và trở thành thói quen, bạn có thể tạo ra một hệ thống rõ ràng, trực quan cho cả gia đình.
1. Lập bảng phân công việc nhà:
Đây là cách làm cổ điển nhưng chưa bao giờ lỗi thời. Hãy dùng một tấm bảng lớn hoặc một tờ giấy A3, kẻ các cột tương ứng với tên thành viên và các hàng tương ứng với công việc hoặc các ngày trong tuần. Dán bảng ở nơi dễ thấy như tủ lạnh hoặc cửa ra vào. Việc này giúp mọi người luôn nhớ nhiệm vụ của mình.
2. Biến việc nhà thành trò chơi (Gamification):
Đặc biệt hiệu quả với trẻ nhỏ. Bạn có thể tạo ra một hệ thống tích điểm. Mỗi khi hoàn thành một công việc, thành viên đó sẽ nhận được một số điểm nhất định. Cuối tuần hoặc cuối tháng, ai có số điểm cao nhất sẽ nhận được một phần thưởng nhỏ như được chọn món ăn, chọn bộ phim cả nhà cùng xem, hoặc một món đồ chơi yêu thích.
3. Quy định “Ngày tổng vệ sinh” của gia đình:
Hãy chọn một ngày cố định trong tuần, ví dụ như chiều thứ Bảy, để cả gia đình cùng nhau dọn dẹp. Khi mọi người cùng làm, không ai cảm thấy bị bỏ lại một mình. Đây cũng là dịp để xử lý những công việc lớn mà ngày thường không có thời gian làm.
Làm gì khi có người không hợp tác?
Không phải lúc nào mọi chuyện cũng suôn sẻ. Sẽ có lúc một thành viên (có thể là chồng hoặc con) lơ là nhiệm vụ của mình. Những lúc này, sự khéo léo và bình tĩnh là rất quan trọng.
- Tìm hiểu nguyên nhân: Thay vì ngay lập tức chỉ trích, hãy nhẹ nhàng hỏi han. Có thể họ đang quá mệt mỏi với công việc, gặp stress, hoặc đơn giản là quên. Lắng nghe trước khi phán xét.
- Nhắc nhở nhẹ nhàng, không cằn nhằn: Cằn nhằn chỉ tạo ra không khí tiêu cực và thái độ chống đối. Thay vào đó, hãy nhắc nhở một cách tích cực. Ví dụ, thay vì nói “Sao anh chưa đổ rác?”, hãy thử nói “Anh ơi, lát đi làm anh nhớ mang rác đi đổ giúp em nhé!”.
- Để họ thấy “hậu quả tự nhiên”: Đôi khi, cách tốt nhất là để mọi người tự trải nghiệm hậu quả từ việc không làm của mình. Nếu con không bỏ quần áo bẩn vào giỏ, con sẽ không có đồ sạch để mặc. Nếu chồng không rửa bát, bữa sau sẽ không có bát sạch để ăn. (Lưu ý: áp dụng phương pháp này một cách có chừng mực).
Biến việc nhà thành niềm vui chung của cả gia đình
Chia sẻ công việc gia đình không phải là một cuộc chiến phân chia quyền lợi và nghĩa vụ. Đó là một hành trình xây dựng sự gắn kết, yêu thương và trách nhiệm. Khi mỗi thành viên đều cảm thấy mình là một phần quan trọng, góp sức xây dựng tổ ấm, thì những công việc không tên sẽ không còn là gánh nặng mà trở thành những hoạt động chung đầy ý nghĩa. Hãy bắt đầu từ những cuộc trò chuyện nhỏ, những hành động nhỏ ngay hôm nay để cuộc sống gia đình bạn trở nên dễ dàng và ngập tràn tiếng cười.
