Vì sao việc tạo thói quen đọc sách cho trẻ nhỏ lại quan trọng đến vậy?
Trong thế giới kỹ thuật số bùng nổ, việc trẻ em bị thu hút bởi màn hình điện thoại, tivi là điều khó tránh khỏi. Tuy nhiên, việc gieo mầm tình yêu với những trang sách từ sớm mang lại những lợi ích vô giá, là hành trang vững chắc cho tương lai của con. Tạo thói quen đọc sách cho trẻ nhỏ không chỉ là việc dạy con biết chữ, mà là mở ra cả một thế giới diệu kỳ.
Những lợi ích không thể bỏ qua của việc đọc sách sớm:
- Phát triển ngôn ngữ vượt trội: Trẻ được tiếp xúc với vốn từ vựng phong phú, cấu trúc câu đa dạng, giúp khả năng giao tiếp và diễn đạt trở nên lưu loát, mạch lạc hơn.
- Kích thích trí tưởng tượng và sáng tạo: Mỗi trang sách là một cuộc phiêu lưu. Con được tự do bay bổng, hình dung về nhân vật, bối cảnh, từ đó nuôi dưỡng óc sáng tạo không giới hạn.
- Rèn luyện khả năng tập trung: Để theo dõi một câu chuyện, trẻ cần học cách tập trung lắng nghe và quan sát. Kỹ năng này cực kỳ quan trọng cho việc học tập sau này.
- Nuôi dưỡng cảm xúc và sự đồng cảm (EQ): Khi theo dõi câu chuyện của các nhân vật, trẻ học cách đặt mình vào vị trí của người khác, thấu hiểu cảm xúc vui, buồn, giận hờn, từ đó phát triển trí tuệ cảm xúc.
- Gắn kết tình cảm gia đình: Những giây phút cha mẹ cùng con đọc sách là khoảng thời gian chất lượng, ấm áp, tạo nên những ký ức tuổi thơ tươi đẹp và thắt chặt sợi dây yêu thương.
“Độ tuổi vàng” để bắt đầu hành trình đọc sách cùng con
Nhiều cha mẹ băn khoăn không biết khi nào là thời điểm thích hợp để bắt đầu. Câu trả lời là: Ngay từ khi con còn trong bụng mẹ! Tuy nhiên, ở mỗi giai đoạn, cách tiếp cận sẽ khác nhau.
Giai đoạn sơ sinh (0 – 1 tuổi)
Lúc này, bé chưa hiểu nội dung nhưng giọng đọc ấm áp của cha mẹ, những hình ảnh có độ tương phản cao trong sách vải, sách bìa cứng sẽ kích thích thị giác và thính giác của bé. Hãy chọn những cuốn sách ít chữ, hình ảnh to, rõ nét.
Giai đoạn mầm non (1 – 3 tuổi)
Đây là giai đoạn trẻ bắt đầu tò mò về mọi thứ. Sách có hình ảnh minh họa sinh động, màu sắc bắt mắt, nội dung đơn giản về con vật, đồ vật quen thuộc sẽ thu hút bé. Cha mẹ có thể vừa đọc vừa chỉ vào tranh, dạy con nhận biết thế giới xung quanh.
Giai đoạn mẫu giáo (3 – 5 tuổi)
Trẻ đã có thể hiểu những câu chuyện có cốt truyện đơn giản. Hãy chọn những cuốn sách có nội dung gần gũi với cuộc sống của trẻ, những câu chuyện về tình bạn, gia đình, những bài học đạo đức nhẹ nhàng. Đây là lúc cha mẹ có thể bắt đầu đặt câu hỏi để khuyến khích con tư duy.
Hướng dẫn chi tiết 7 bước tạo thói quen đọc sách cho trẻ nhỏ
Xây dựng một thói quen không phải là chuyện một sớm một chiều. Điều này đòi hỏi sự kiên nhẫn, tình yêu thương và một phương pháp đúng đắn từ cha mẹ. Dưới đây là 7 bước đã được chứng minh hiệu quả.
1. Cha mẹ làm gương – Tấm gương sáng nhất
Trẻ con học hỏi bằng cách bắt chước. Nếu con thường xuyên thấy cha mẹ say sưa với một cuốn sách thay vì lướt điện thoại, con sẽ tự nhiên tò mò và hình thành suy nghĩ rằng “đọc sách là một việc rất thú vị”. Hãy để sách xuất hiện tự nhiên trong cuộc sống hàng ngày của gia đình.
2. Thiết lập “giờ đọc sách” cố định mỗi ngày
Việc tạo ra một lịch trình cố định sẽ giúp biến việc đọc sách thành một phần không thể thiếu trong ngày của trẻ, giống như việc ăn hay ngủ. Thời điểm lý tưởng nhất thường là trước khi đi ngủ. Một câu chuyện nhẹ nhàng không chỉ giúp con dễ vào giấc ngủ hơn mà còn tạo ra một không gian ấm cúng, thư giãn để kết thúc một ngày.
3. Tạo một “góc đọc sách” ấm cúng và hấp dẫn
Không cần phải quá cầu kỳ, một góc nhỏ trong nhà với một chiếc thảm mềm, vài chiếc gối ôm, một chiếc đèn có ánh sáng dịu và một kệ sách xinh xắn vừa tầm tay trẻ là đủ. Hãy biến nơi đây thành “vương quốc” riêng của con, nơi con cảm thấy thoải mái và thích thú mỗi khi ngồi xuống cùng một cuốn sách.
4. Cho con quyền được lựa chọn
Thay vì áp đặt, hãy đưa ra một vài lựa chọn và để con tự quyết định cuốn sách mình muốn đọc tối nay. Khi được tham gia vào quá trình ra quyết định, trẻ sẽ cảm thấy hứng thú và chủ động hơn. Thường xuyên đưa con đến nhà sách cũng là một cách tuyệt vời để khơi gợi niềm yêu thích của con.
5. Đọc sách một cách sinh động và tương tác
Đừng chỉ đọc chữ một cách đơn điệu. Hãy trở thành một người kể chuyện thực thụ! Thay đổi giọng điệu cho từng nhân vật, sử dụng biểu cảm khuôn mặt, hành động cơ thể để minh họa cho câu chuyện. Trong khi đọc, hãy dừng lại và đặt những câu hỏi gợi mở như: “Theo con, bạn thỏ sẽ làm gì tiếp theo nhỉ?”, “Nếu là con, con sẽ cảm thấy thế nào?”. Sự tương tác này giúp trẻ tham gia sâu hơn vào câu chuyện và phát triển tư duy phản biện.
6. Kết nối câu chuyện trong sách với đời thực
Hãy giúp con thấy rằng sách không hề xa vời. Nếu bạn vừa đọc một câu chuyện về sở thú, hãy lên kế hoạch đi sở thú vào cuối tuần. Nếu câu chuyện nói về việc chia sẻ đồ chơi, hãy liên hệ đến tình huống thực tế của con. Việc này giúp kiến thức từ sách trở nên sống động và dễ ghi nhớ hơn.
7. Kiên trì, không ép buộc và tôn vinh nỗ lực của con
Sẽ có những ngày con không có hứng thú đọc sách. Đừng ép buộc hay biến việc đọc thành một hình phạt. Hãy tôn trọng cảm xúc của con và thử lại vào hôm sau. Thay vào đó, hãy luôn động viên và khen ngợi khi con hoàn thành một cuốn sách hay chỉ đơn giản là tập trung lắng nghe. Sự công nhận của cha mẹ là động lực lớn nhất cho trẻ.
Giải đáp những băn khoăn thường gặp
Làm gì khi con không chịu ngồi yên nghe đọc sách?
Với trẻ nhỏ, đặc biệt là các bé trai hiếu động, việc ngồi yên là rất khó. Cha mẹ đừng nản lòng. Hãy thử rút ngắn thời gian đọc, chọn những cuốn sách có tính tương tác cao (sách lật mở, sách âm thanh), hoặc cho phép con vừa chơi đồ chơi nhẹ nhàng vừa nghe bạn đọc.
Làm sao để sách hấp dẫn hơn tivi và điện thoại?
Sách không thể cạnh tranh với màn hình về hiệu ứng âm thanh, hình ảnh. Vì vậy, chúng ta cần tạo ra “giá trị cộng thêm” cho việc đọc sách. Đó chính là sự kết nối, tương tác và tình yêu thương của cha mẹ mà không một thiết bị điện tử nào có thể thay thế được. Hãy quy định rõ ràng về thời gian xem tivi và biến giờ đọc sách thành một đặc quyền, một khoảng thời gian đặc biệt chỉ có cha mẹ và con.
Lời kết
Tạo thói quen đọc sách cho trẻ nhỏ là một hành trình gieo mầm đầy yêu thương và kiên nhẫn. Mỗi trang sách bạn lật giở cùng con hôm nay chính là đang xây dựng một nền tảng tri thức, nuôi dưỡng một tâm hồn đẹp và mở ra một tương lai tươi sáng cho con sau này. Chúc các bậc cha mẹ thành công trên hành trình tuyệt vời này!
